
Sweelinck werd waarschijnlijk in mei 1562 in Deventer geboren. In 1564 verhuisde de familie naar Amsterdam, alwaar vader Pieter Swibbertszoon organist werd van de Oude Kerk en in functie bleef tot zijn overlijden in 1573. Enkele jaren later, in 1577, werd de jeugdige Jan Pieterszoon benoemd tot opvolger van zijn vader, in welke functie hij werkzaam bleef tot zijn overlijden op 16 oktober 1621. Hij was beroemd tot ver over de landsgrenzen. Vanaf 1605 genoot Sweelinck alom bekendheid als pedagoog. Organisten uit de wijde omtrek kwam naar Amsterdam om bij hem orgel-, klavecimbel- en compositielessen te volgen. Onder zijn leerlingen noemen we hier de broers Andreas en Martin Düben, Peter Hasse, Heinrich Scheidemann, de broers Gottfried en Samuel Scheidt, Paul Siefert en Melchior Schildt.
Sweelinck is voornamelijk bekend geworden om zijn vocale composities. Hij schreef weergaloze bewerkingen over de 150 Psalmen, gepubliceerd tussen 1604 en 1621 in vier boeken. Daarnaast ook een groot aantal werken voor orgel en klavecimbel. Deze werken werden in veel gevallen door zijn leerlingen en studenten meegenomen naar het buitenland en bleven op deze manier bewaard in bibliotheken en archieven verspreid over heel Europa. Ongeveer 20 toccata’s, 25 fantasieën, 15 bewerkingen over Psalmen en geestelijke liederen en 10 bewerkingen over volksliederen en dansen bleven van hem bewaard.

De complete orgel- en klavecimbelwerken, aangegeven met de SwWV-nummers 253-331 werden van 2002 tot 2012 compleet uitgevoerd.
In totaal zijn er 339 werken met een SwWV-nummer. Behalve de genoemde orgel- en klavierwerken zijn andere werken uitgevoerd. Bovendien delen uit SwWV 339 en enkele werken met een betwijfelbare toeschrijving aan Sweelinck.
Jan Pieterszoon Sweelinck
In 2021 : 400 JAAR GELEDEN OVERLEDEN
In 2012 : 450 JAAR GELEDEN GEBOREN
Op 12 oktober 2012 werd in de Petruskerk te Woerden een Sweelinck Manifestatie gehouden. Deze uitvoering, die enkele uren duurde, vormde het slotconcert van een complete uitvoering van alle klavierwerken van Sweelinck in het kader van het “Bach en Mozartfestival Woerden”. Ook alle werken met een betwijfelbare toeschrijving aan Sweelinck werden bij dit project betrokken, zodat hiermee ook muziek van tijdgenoten van Sweelinck ten gehore werd gebracht en aandacht werd gegeven aan de rol van Sweelinck als “leermeester”.
Op 29 mei 2021 was er een interessante lezing over Jan Pieterszoon Sweelinck te volgen op het Youtube-kanaal van de KVOK :
Lezing over Sweelinck
De afgelopen jaren stonden deze werken van Sweelinck op onze programma’s:
2022 |
18 maart – Engelsche Fortuyn (SwWV 320) – Torenpleinkerk, Vleuten – Ad van Pelt, orgel |
20 juli – Onse Vader in Hemelrijck (SwWV 309) – Petruskerk, Woerden – Kees Bruggeman, orgel |
23 juli – Toccata in a (SwWV 298); Allein Gott in der Höh sei Ehr (SwWV 299) – Hervormde Kerk, Nieuwkoop – Ad van Pelt, orgel |
11 augustus – Psalm 116 (SwWV 313) – Petruskerk, Woerden – Ronald de Jong, orgel |
2021 |
3 september – Psalm 23 (SwWV 310) – Sint Janskerk, Gouda – Ad van Pelt, orgel |
11 september – Toccata in C (SwWV 284) – Bethlehmkerk, Hilversum – Marco Goud, orgel |
17 september – Onder een linde groen (SwWV 325) – Torenpleinkerk, Vleuten – Ad van Pelt, orgel |
SwWV = Sweelinck Werke Verzeichnis
Vocale werken
1-150 : De 150 Psalmen
151-187 : Cantiones Sacrae
188-192 : Geestelijke werken
193-200 : Canons
201-218 : Chansons (1594)
219-245 : Rimes (1612)
246-252 : Wereldlijke werken
Instrumentale werken
253-281 : Fantasia’s
282-298 : Toccata’s
299-316 : Koraalvariaties
317-331 : Lied- en dansvariaties
332-338 : Luitwerken
339 : Compositions Regeln
De complete klavierwerken van Sweelinck, drie gangbare edities, met jaar van uitvoering
Editie 1: Uitgave van de VNM – Gustav Leonhardt
Editie 2: Breitkopf editie – Pieter Dirksen
Editie 3: Bärenreiter editie – Siegbert Rampe
De volgende organisten verleenden medewerking:
Ad van Pelt, Arie Hardijzer, Arie Schüller, Bert ten Hoeve, Christiaan Ingelse, Dirk-Jan Honing, Gerard de Wit, Han Siemons, Henk Verhoef, Herman van Vliet, Hugo Bakker, Jacques van den Dool, Jan Jansen, Jeroen de Haan, Jos Moeke, Kees Bruggeman, Kirsten van Os, Koos Damman, Marco Goud, Marieke Stoel, Marnix van der Ploeg, Matthias Havingha, Nico van der Kooij, Pieter Dirksen, Ronald de Jong, Sander Booij, Warno Ruting en Wilbert den Hertog
SwWV | Werk | 1 | 2 | 3 | Jaar | Organist |
---|---|---|---|---|---|---|
Fantasia’s | ||||||
253 | Fantasia C1 – auf die Manier eines Echo | I.13 | II.14 | P 11 | 2012 | Arie H. |
254 | Fantasia C2 [auf die Manier eines Echo] | I.14 | II.1 | P 10 | 2007 | Koos |
255 | Fantasia C3 [auf die manier eines Echo] | – | II.15 | P 13 | 2008 | Pieter |
256 | Fantasia C4 / Fantasia ut sol fa mi [J. Bull?] | I.33 | II.2 | P 24 | 2012 | Ad |
257 | Fantasia C5 | I.36 | II.16 | P 25 | 2012 | Marco |
258 | Fantasia d1 – Cromatica | I.1 | II.3 | P 1 | 2004 | Jan |
– | Fantasia [J. Bull] – Variante SwWV 258 | I.1a | – | P 1a | 2012 | Ad |
259 | Fantasia d2 | I.2 | II.4 | P 2 | 2012 | Henk |
260 | Fantasia d3 – Echo | I.11 | II.5 | P 8 | 2009 | Koos |
261 | Fantasia d4 – Echo | I.34 | II.6 | P 12 | 2014 | Nico |
– | Fantasia. D. | – | – | P 14 II.1 | 2012 | Ad |
262 | Fantasia d5 | I.37 | II.17 | P 18 | 2009 | Ad |
263 | Fantasia F1 – Ut re mi fa sol la [Hexachord] | I.5 | II.7 | P 6 | 2006 | Dirk-Jan |
264 | Fantasia F2 | – | II.18 | P 26 | 2012 | Arie S. |
265 | Fantasia F3 – Fantasia mit Bindungen | I.27 | II.19 | P 7 | 2012 | Marco |
265b | Praeludium Pedaliter [Variante] | I.27a | II.25 | P 7a | 2012 | Sander |
266 | Fantasia G1 | I.6 | II.8 | P 14 II.2 | 2012 | Ad |
267 | Fantasia G2 [2.3.4. vocem] | I.9 | II.9 | P 15 | 2012 | Han |
268 | Fantasia G3 [als ‘Fuga’ überliefert] | I.38 | II.20 | P 22 | 2009 | Ad |
269 | Fantasia G4 [2.3.4. vocem] – J. Bull? | – | II.10 | – | 2012 | Ad |
270 | Fantasia g1 – Contraria | I.3 | II.11 | P 3 | 2008 | Pieter |
271 | Fantasia g2 | I.8 | II.21 | P 4 | 2010 | Henk |
272 | Fantasia g3 | I.10 | II.12 | P 5 | 2004 | Ad |
273 | Fantasia a1 [‘B-A-C-H’] | I.4 | II.13 | P 16 | 2008 | Marieke |
274 | Fantasia a2 – 2.3.4 vocem [anoniem] | I.32 | II.22 | P 27 | 2011 | Ad |
275 | Fantasia a3 – auf die Manier eines Echo | I.12 | II.23 | P 9 | 2012 | Hugo |
276 | Fantasia a4 – nur Thema erhalten [= Fantazia op de Fuga van M: Jan Pietersn. [fecit Dr. Bull 1621 15. Decemb.] | – | – | – | 2012 | Ad |
277 | Ricercare d1 | I.35 | II.27 | P 19 | 2012 | Kees |
278 | Ricercare d2 | I.39 | II.28 | P 20 | 2012 | Koos |
279 | Ricercare d3 | I.40 | II.29 | P 21 | 2012 | Kees |
280 | Ricercare a1 | I.7 | II.24 | P 17 | 2006 | Christiaan |
281 | Capriccio a1 | I.29 | II.26 | P 23 | 2012 | Koos |
– | Fantasia | – | – | II.1 blz.86 | 2012 | Ad |
– | Fantasia D | – | – | II.1 blz.90 | 2012 | Ad |
– | Fantasia D | – | – | II.1 blz.92 | 2012 | Ad |
– | Toccata’s | |||||
282 | Toccata C1 / Toccata | I.19 | I.1 | T 10 | 2006 | Ad |
– | Toccata in C / Fantazie [Variante SwWV 282] | I.19a | – | T 10a | 2011 | Koos |
– | Tocata (met één c!) | – | – | T 10b | 2012 | Ad |
– | Praeambulum C [Kurzfassung SwWV 282] | – | Anh.1 | I.2 blz.48 | 2010 | Marco |
283 | Toccata C2 | I.20 | I.11 | T 11 | 2011 | Gerard |
284 | Toccata C3 / Toccata 5 toni | I.25 | I.9 | T 12 | 2021 | Marco |
285 | Toccata d1 [Hassler/Merulo?] | I.31 | I.14 | T 13 | 2008 | Koos |
286 | Toccata d2 / Toccata primi toni | I.15 | I.5 | T 1 | 2012 | Arie S. |
– | Toccata de Primo tono | – | – | T 1a | 2012 | Ad |
– | Fuga decima | – | – | T 1b | 2010 | Ad |
287 | Toccata d3 / Toccata primi toni [Scheidt?] | – | I.16 | T 15 | 2007 | Ad |
288 | Toccata G1 / Tocata | I.18 | I.8 | T 5 | 2012 | Gerard |
– | Toccata [Variante SwWV 288] | I.18a | – | – | 2012 | Ad |
289 | Toccata G2 / Toccata à 3 | I.23 | I.12 | T 6 | 2006 | Ad |
290 | Toccata G3 / Toccata | I.26 | I.10 | T 18 | 2004 | Ad |
291 | Toccata G4 / Toccata | – | I.17 | T 17 | 2007 | Bert |
292 | Toccata g1 / Toccata 2di Toni | I.21 | I.3 | T 3 | 2006 | Ad |
293 | Toccata g2 / Toccata 2di Toni | I.22 | I.2 | T 2 | 2007 | Ad |
294 | Toccata g3 / Toccata 2di Toni [Fragment] | I.28 | I.4 | T 4 | 2007 | Ad |
295 | Toccata g4 / Tocata [J. Hassler?] | I.30 | I.15 | T 14 | 2010 | Marco |
296 | Toccata a1 / Toccata 9. Toni | I.17 | I.6 | T 7 | 2012 | Jos |
– | Toccata del Nono tono | – | – | T 7a | 2012 | Ad |
– | Fuga undecima | – | – | T 7b | 2012 | Ad |
297 | Toccata a2 / Toccata Noni toni / Tocata | I.16 | I.7 | T 8 | 2012 | Gerard |
– | Praeludium Toccata [alternative Fassung] | – | I.7a | T 8a | 2012 | Ad |
– | Toccata | – | – | T 8b | 2012 | Ad |
– | Toc[cata]: 4Ti: Ton[i] | – | – | T 8c | 2012 | Wilbert |
298 | Toccata a3 / Toccata à 4 Voc. | I.24 | I.13 | T 9 | 2022 | Ad |
Toccata / Quarti toni Fantasia [Variante SwWV 298] | I.24a | – | T 9a | 2012 | Ad | |
Toccata a 3 | – | – | T 16 | 2010 | Ad | |
Fantasia D | – | – | I.2 blz.44 | 2012 | Ad | |
Fantasia D | – | – | I.2 blz.46 | 2012 | Ad | |
Geestelijke variatiewerken | ||||||
299 | Allein Gott in der Höh sei Ehr (var. 1-4) | II.1 | III.8 | C 1 | 2022 | Ad |
var. 5 en 6 (Andreas Düben) | – | – | C 1 | 2011 | Jeroen | |
var. 7 (Martin Düben) | – | – | C 1 | 2011 | Jeroen | |
var. 8 en 9 (Martin Düben ?) | – | – | C 1 | 2012 | Ad | |
var. 10 en 11 (Peter Hasse) | – | – | C 1 | 2012 | Ad | |
var. 12 en 13 (Gottfried Scheidt) | – | – | C 1 | 2012 | Wilbert | |
var. 14 (Gottfried Scheidt ?) | – | – | C 1 | 2012 | Wilbert | |
var. 15, 16 en 17 (Anonymus) | – | – | C 1 | 2012 | Arie H. | |
300 | Allein zu dir, Herr Jesu Christ | II.2 | III.9 | C 2 | 2011 | Ad |
301 | Christ qui lux es et dies | II.3 | III.1 | C 3 | 2011 | Jacques |
302 | Da pacem Domine in diebus nostris | II.4 | III.2 | C 4 | 2012 | Gerard |
303 | Erbarm dich mein, o Herre Gott | II.5 | III.3 | C 5 | 2012 | Jos |
304 | Herzlich lieb hab ich dich, o Herr | II.14 | – | C 13 | 2012 | Marnix |
305 | Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ | II.6 | III.4 | C 6 | 2012 | Gerard |
306 | Jesus Christus unser Heiland | – | III.13 | C 16 | 2011 | Ad |
307 | Nun freut euch, lieben Christen g’mein | II.7 | III.5 | C 7 | 2003 | Ad |
308 | O God, die du ons Vader bist | – | III.14 | C 17 | 2009 | Marco |
309 | Onse Vader in Hemelrijck / Vater unser im Himmelreich | II.9 | – | C 15 | 2022 | Kees |
309a | Onse Vader in Hemelrijck / Vater unser im Himmelreich | II.15 | – | C 14 | 2012 | Ad |
310 | Psalm 23 Mein Hüter und mein Hirt | – | III.15 | C 18 | 2021 | Ad |
311 | Psalm 36 | II.10 | III.11 | C 8 | 2004 | Kees |
312 | Psalm 60 | II.16 | III.16 | C 19 | 2009 | Ad |
313 | Psalm 116 | II.11 | III.12 | C 9 | 2022 | Ronald |
314 | Psalm 140 | II.12 | III.6 | C 10 | 2003 | Ad |
314a | Die 10 Gebot Gottes | – | III.10 | C 10a | 2010 | Ad |
315 | Puer nobis nascitur | II.8 | IV.5 | C 11 | 2003 | Ad |
316 | Wij gelooven in een God alleyne / Wir glauben all an einen Gott | II.13 /2-4 | III.7 | C 12 | 2008 | Pieter |
Wereldlijke variatiewerken | ||||||
317 | Alemande de chapelle | – | IV.13 | V 11 | 2005 | Ad |
318 | Almande Gratie / More palatino | III.7 | IV.8 | V 15 | 2005 | Ad |
319 | Balleth del Granduca [Scheidt?] | III.1 | IV.14 | V 1 | 2011 | Ad |
320 | Engelse Fortuyn / Von der Fortuna werd ich getrieben | III.2 | IV.12 | V 10 | 2022 | Ad |
321 | Est-ce Mars | III.3 | IV.1 | V 2 | 2006 | Ad |
322 | Ick voer al over Rijn | III.4 | IV.2 | V 3 | 2005 | Kirsten |
323 | Malle Sijmen | III.5 | IV.15 | V 13 | 2015 | Ad |
324 | Mein junges Leben hat ein End | III.6 | IV.3 | V 4 | 2005 | Ad |
325 | Onder een Linde groen / Unter der Linden grune | III.8 | IV.7 | V 9 | 2021 | Ad |
326 | Passomeza [Scheidt?] | III.13 | IV.16 | V 14 | 2007 | Ad |
327 | Pavana Hispanica | III.9 | IV.10 | V 6a | 2002 | Matthias |
– | Paduana Hispania | – | – | V 6b | 2012 | Ad |
328 | Paduana Lachrymae / Pavana Lachrymae [naar Dowland] | III.10 | IV.11 | V 5 | 2006 | Ad |
329 | Pavana Philippi [naar Peter Philips] | III.11 | IV.4 | V 7 | 2012 | Marnix |
330 | Poolse almande Soll es sein | III.12 | IV.6 | V 8 | 2012 | Ad |
331 | Vluchtige nimph / Windeken daer het bosch af drilt | – | IV.9 | V 16 | 2005 | Koos |
Bergamasca | – | – | V 12 | 2012 | Ad | |
Die flichtig Nimphae [Anonymus] | – | – | IV.2 | 2012 | Sander | |
Niederländisch liedgen [Anonymus] | – | – | IV.2 | 2012 | Sander | |
Ballet [Anonymus] | – | – | IV.2 | 2012 | Ad | |
Vroeger aan Sweelinck toegeschreven Met het nummer in de Dover-editie | ||||||
Fantasia in C [J. Bull – 2e versie] | – | 13 | – | 2012 | Warno | |
Ach Gott vom Himmel sieh darein | – | 34 | – | 2012 | Wilbert | |
Allein zu dir, Herr Jesu Christ | – | 36 | – | 2010 | Marco | |
Dies sind die heilgen zehn Gebot | 39 | 2012 | Warno | |||
Durch Adams Fall ist ganz verderbt | – | 40 | – | 2012 | Warno | |
Es ist das Heil uns kommen her | – | 42 | – | 2012 | Warno | |
Es spricht der Unweisen Mund wohl | – | 43 | – | 2012 | Wilbert | |
Herr Christ der einig Gottes Sohn | – | 44 | – | 2012 | Sander | |
Nun freut euch, lieben Christen gemein | – | 47 | – | 2010 | Ad | |
Nun komm der Heiden Heiland | – | 49 | – | 2006 | Herman | |
O lux beata trinitas [Scheidemann] | – | 50 | – | 2012 | Warno | |
Psalm 42 [Speuy] | – | 55 | – | 2010 | Marco | |
Wie schön leuchtet der Morgenstern | – | – | III.2 | 2012 | Jos | |
Wir glauben all an einen Gott (var. 1) | II.13 /1 | – | III.2 blz.78 | 2008 | Jacques | |
Wo Gott der Herr nicht bei uns hält | – | 57 | – | 2010 | Ad |
Overige werken uitgevoerd tijdens het Bachfestival Woerden
De volgende organisten verleenden medewerking:
Ad van Pelt, Bert ten Hoeve, Kees Bruggeman
Deze musici en zangers:
Dijon Groenleer (gitaar), Jurriaan Grootes (bas), Marjolein de Graaff (sopraan)
Deze koren:
Capella = Capella Augustini o.l.v. Rutger Mauritz
ELC = Ev.-Lutherse Cantorij o.l.v. Jeroen de Haan
WKK = Woerdens Kamerkoor o.l.v. Willem Blonk
SwWV | Werk | Jaar | Musici |
---|---|---|---|
Pseaumes de David – SwWV 1-150 – Cinquante Pseaumes de David (1604) – Livre second des Pseaumes de David (1613) – Livre troisiève des Psaumes de David (1614) – Livre quatrième des Pseaumes de David (1621) | |||
23 | Pseaume 23 “Mon Dieu me paist sous sa puissance” | 2009 | ELC |
90 | Pseaume 90 “Tu as esté, Seigneur” | 2011 | WKK |
96 | Pseaume 96 “Chantez à Dieu chanson nouvelle” | 2008 | ELC |
100 | Pseaume 100 “Vous tous qui la terre habitez” {intavolatie door Gert Oost} [Musica Pro Organo II, blz. 23} | .. | .. |
Cantiones Sacrae (1619) – SwWV 151-187 | |||
158 | Cantate Domino canticum novum | 2011 | ELC |
163 | Hodie Christus natus est | 2007 | ELC |
170 | De Profundis clamavi ad te Domini (Psalm 130) | 2008 | Capella Ad |
Motetten – SwWV 188-192 | |||
Canons – SwWV 193-200 | |||
193 | Canon a 3 (Ave Maris Stella) [Breitkopf III/17] | 2007 | Bert |
195 | Miserere mei (Psalm 51) | 2008 | Capella |
196 | Canon über “O Mensch, bewein” [Musica pro Organo I, blz. 21] | 2012 | Ad |
Chansons – SwWV 201-218 | |||
Rimes Françoises et Italiennes (1612) – SwWV 219-245 | |||
223 | Voicy du gay Printemps à 2 | 2010 | Marjolein Jurriaan Ad |
224 | Marchans qui traversez à 2 | 2007 | Bert |
225 | Liquide perle Amor à 2 | 2007 | Bert |
226 | Io mi son giovinetta à 2 | 2010 | Marjolein Jurriaan Ad |
229 | Garrula rondinella à 2 | 2007 | Ad |
Diverse wereldlijke werken – SwWV 246-252 | |||
Werken voor luit – SwWV 332-338 | |||
332 | Psalm 5 [VNM III/14] | 2008 | Ad |
333 | Psalm 23 [VNM III/15] | 2008 | Ad |
334 | Psalm 23 [VNM III/16] | 2008 | Ad |
335 | Courante in d [VNM III/17] | 2004 | Dijon |
336 | Volte in g [VNM III/18] | 2004 | Dijon |
337 | Volte in g [VNM III/19] | 2004 | Dijon |
338 | Volte in g [VNM III/20] | 2008 | Ad |
Compositions Regeln – SwWV 339 Hieruit enkele delen: | |||
339 | Dubbelcanon tegen de melodie van Psalm 140 [Musica Pro Organo II, blz. 12] | 2012 | Kees |
339 | Canonische variaties “Veni Creator Spiritus” [Musica Pro Organo II, blz. 14] | 2012 | Ad |